NAMAZ

Namaz, bir takim sartlari yerine getirmek suretiyle belli vakitlerde eda edilir. Iftitah tekbiri "Allahu Ekber" ile baslanilan, Kiyam (ayakta durmak), içinde Kirâat'in (Kur'an ve dua okumak), Rüku (egilmek) bu sirada "semia Allahü li men hamide Hü" "Rabbena le Ke l hamd" diyerek ve Sücud (secdeler, yere kapanma), sonrasinda Ka'de (oturus) sartlari olan, içinde Tesbihat "Sübhane Rabbiye'l A'la, Sübhane Rabbiye'l Azim" olan selam "esselamü aleyküm ve rahmetullah" ile sona eren özel bir ibadettir.

Hadislere göre namaz

Allah inancini tevhid çerçevesinde kabul etmis her müslüman in öncelikle yerine getirmesi gereken bir ibadettir ve bu bakimdan dinde yeri çok önemlidir. Kur'an-i Kerim'de ;
"Sana vahyolunan kitabi oku, namazi dosdogru kil. Gerçekten namaz, hayasizliktan ve fenaliktan alikoyar."  buyurulmaktadir.
Hadislere göre Namaz dinin diregidir.hadisi bu ibadetin önemini göstermektedir.
Emevi sonrasi Sünni  fikihçilara ve hadisçilere göre, Kur'an-i Kerim'den sonra, Islam dininin en önemli yazili kaynagi olarak kabul edilmis olan Sahih-i Buhari de geçen bir hadis söyledir :
Nebi dedi:
"Sizden herhangi birinizin kapisi önünde bir nehir bulunsa, ve o kimse nehirde günde bes defa yikansa kendisinde kirden birsey kalir mi?"
Dinleyenler:
"Hiç kir kalmaz Ya Rasûlallah!" diye cevap verdiler.
Peygamberimiz:
"Iste bes vakit namaz da buna benzer, Allah namazla günahlari siler." buyurdu.
Ergenlik çagina girmis her akli basinda müslümanin, farz olan namazlari kilmasi Islam inancinin geregidir.

Namazin Çesitleri

         Namaz ibadeti üç çesittir.

• "Farz Namazlar"
  Sünni fikihçilara göre günlük kilinan bes vakit namaz her müslümana farzdir. Bunlarin disinda erkelere farz olan cuma namazi ve farz-i kifaye olan cenaze namazi vardir.
• "Vacib Namazlar"
  Günlük olarak yatsi namazindan sonra kilinan vitir namazi ile bayram namazlari vaciptir.
• "Nafile Namazlar"
  Her hangi bir yükümlülügü olmadan, içten gelerek kilinan namazlardir. Bes vakit namaza bagli olan sünnetler, ramazan geceleri kilinan teravih namazlari, kusluk namazlari, gece namazlari baslica nafile namazlardir.

 Namaz Vakitleri

Her namaz, kendi vakti girdikten sonra kilinir. Vakti girmeyen namaz kilinmaz. Her namazin kilinma vakti, kendi vakti girdikten sonra baslar, bir sonraki namazin giris vaktine kadar devam eder. " Salat var ya salat (namaz) mü'minlere vakitli (sinirli süreli) yazilmistir. "Nisa Suresi, 102. Namazlarin her birinin belirli vakitleri vardir. Her namazin kendi vaktinde kilinmasi sarttir. Kur'an-i Kerim'de söyle buyurulmustur:

Namaz; mü'minler üzerine vakitlenmis olarak (süreli-sinirli zaman araliginda) yazilidir."

Namaz vakitleri su sekildedir :

• Sabah Namazi : Fikihçilar bu namazin vakti için sabaha karsi tan yerinin agarmaya baslamasindan, Günes'in dogmasina kadar olan zamandir demelerine ragmen, hadis ve fikih kitaplari ögle vaktine dek kilinacagini yazarlar. 49.5° enleminin kuzeyinde bu ölçüt yilin alti ayinda geçersizdir, buralarda alti ay boyunca gündogumu olmaz.
• Ögle Namazi : Fikihçilar, Kur'an'in bu açik tanimna ragmen iki farkli görüs belirtirler; Günes'in en tepede oldugu andan her seyin gölgesinin bir veya iki misli oluncaya kadar devam eden zamandir. Fikihçilara göre adi "Salatü'z Zuhr" dur.
• Ikindi Namazi : "ikindi" "ikinti" sözcügü Türkçe'de "ikinci" sözcügünün baska söylenisidir. Bu namaz adini, bu namaz vakti için fikihçilarca öglenin ikinci vakti sayilmasindan kaynaklanir. Fikihçilara göre adi " صلاة ال عصر Salat ül Asr" dir. Fikihçilara göre, ögle namazi vaktinin bitiminden günes batincaya kadar olan zamandir. Bu namazi, hadisçilere ve fikihçilara göre Peygamber farz yapmistir.
• Aksam Namazi : Fikihçilara göre, Günes battiktan sonra baslayip günesin battigi yerde meydana gelen kizillik kayboluncaya kadar olan zamandir, buna göre yilin alti ayinda 49.5° enleminin kuzeyinde günbatimi olmadigindan buralarda fikihçilarin koydugu ölçüt geçersiz kalir. Fikihçilara göre adi "Salatü'l Magrib صلاة ال مغرب" dir.

Eski fikih kitaplari Salatü'l Isayi ikiye ayirirlardi, ilkine Isa-i Evvel, Aksam namazi; ikincisine de Isa-i Ahir, Yatsi namazi derlerdi.

• Yatsi Namazi : Fikihçilara ve hadisçilere göre, Aksam namazinin vakti çiktiktan sonra baslayip sabah namazinin vakti girinceye kadar devam eden zamandir.Bu namazi da hadisçilere ve fikihçilara göre Peygamber farz yapmistir. Fikihçilara göre adi "Salatü'l Isa" dir. Eski fikih kitaplari bu namaza Isau'l ahir derlerdi. Fikihçilara göre 49.5° enleminin kuzeyindeki yerlesim yerlerinde yatsi namazi yilin alti ayi boyunca farz degidlir, buralarda yilin alti ayi için fikihçilarin uydurma hadislere göre koydugu ölçütün karsiligi olan Günes'in bati ufkundan 18° asagida olmasi sarti gerçeklesmez.
• Vitir Namazi : Vitir namazinin vakti de yatsi namazinin vaktidir. Ancak vitir namazi, yatsi kilindiktan sonra kilinir. Fikihçilara göre bu namaz, secdeleri 3 kez yapilan iki oturuslu bir, deyim yerindeyse 1,5 namazdir.
• Teheccüd Namazi : Bu namaz Kur'an'a göre (Isra,79) yalnizca Muhammed'e farz olan bir namazdir. Ancak tarikatler ile cemaatler nedense bu namazi kendilerine borç bilirler.
• Cuma Namazi : Ögle namazi vakti içinde vaktin baslama anindan baslayarak, yerel yetkilinin belirledigi saatte topluca kilinir. Cuma Suresi, 1 ayetine göre "Ey o iman edenler! Cuma günü namaza çagrildiginizda/namaz için toplandiginizda, Allah'in zikrine KOSUN..." denmesi yüzünden, Cuma günü kilinan Ögle Namazi tam vaktinde kilinmalidir. Kur'an'a göre; Cuma günü haftalik toplanti günü oldugundan, Cuma günü namazi mülki ya da siyasi otorite kildirir, Cuma günü kilinan Ögle namazina Cuma namazi denir. Bu namaza sonradan, Cuma namazinin belli mesafe içinde tek yerde, ayni zamanda kilinmasi gerekliligi yüzünden, eszamanli olamaz kaygisiyla, ayrica yeniden standart ögle namazi eklenmistir. Oysa simdiki fikihçilar neredeyse herkesin kolunda bile saat olmasini delil göstererek, artik bu kayginin gereksizligini söylemektedirler.
• Teravih Namazi : Yatsi namazinin vaktidir. Bu namaz fikihçilarca konmus bir namazdir. *Bayram Namazi : Bayram günleri sabahleyin günesin dogusundan yaklasik 50 dakika geçtikten sonra baslayip günesin tepe noktasina gelmesine kadar devam eden zamandir.

Namaz nasil kilinir? Namazin rükünleri nelerdir?

• Niyyet, euzü besmele ile namaz kilmaya niyyet edilir. Örnek "fecir salatini ikamet etmeye / sabah namazini kilmaya" diye.
• Kibleye yönelme, Bakara 2/142-150 ile Yunus 10/87 ayetleri geregi namaz kilarken Kabe!ye yönelinir.
• Kiyam, ayakta durulur. Namazdaki, zikirdeki, duadaki "Kiyam" ile ilgili ayetler Alu Imran 3/39,191; Nisa 4/103; Yunus 10/12; Zümer 39/9; Hac 22/26; Furkan 25/64. Fikihçilara göre -bu ayetlere ragmen- yalnizca farz namazlar için gereklidir, nafile, sünnet, mendup, müstehab ... namazlar için "kiyam" gerekli degildir.
• Iftitah ( Baslama) Tekbiri

Kiyam sirasinda Iftitah tekbiri alinir, çok eski Islamlik'tan önceki bir gelenekten olarak, sart olmaksizin eller iki yana kaldirilir, Tekbir alinir/ "Allahü ekber" denir.

• Kiraat ( Okuma)

Gene Kiyam sirasinda Ifittah tekbiri'nden sonra Kiraat edilir, Müzzemmil Suresi 20. ayet geregi, Kur'an'dan kolaya gelen/bilinen bir kisim okunur. (Resulullah Muhammed SS, Siyer aktarimina göre "fatihasiz namaz olmaz", "fatiha yedi ayettir" demistir.

• Rüku ( Egilme)

Kiraat'tan sonra, tekbir ile Rüku edilir. Rüku, dik durma/dikilme durumunun bozulmasi demektir, hafifçe kamburlasmak demektir. Bu sirada Tesbih edilir/ "Sübhanallah ya da Sübhane Rabbiye'l Azim" denir. Rüku'dan sonra yeniden dogrulurken gene Tekbir getirilir/ "Allahü ekber" denir. Sonra da tekbir ile secdeye gidilir. "Rüku" ile ilgili ayetler Bakara 2/43,125; Alu Imran 3/43; Maide 5/55; Tevbe 9/112; Hac 22/26,77; Sad 38/24; Fetih 48/29; Mürselat 77/48.

• Secdeteyn (Fikihçilara göre Sücud), iki kez alnini yere degdirmek demektir. Bu sirada Tesbih edilir / "Sübhanallah ya da Sübhane Rabbiye'l a'lâ" denir. "Secde" ile ilgili ayetler Bakara 2/125; Alu Imran 3/43, 113; Nisa 4/102; Hac 22/26,77; Suara 26/219; Zümer 39/9; Tevbe 9/112; "secdeteyn"de tesbihat ile ilgili ayet Araf 7/206; Hicr 15/98; Insan 76/26; Kaf 50/40
• Ka'de ( Oturus)

Secdeteyn sirasinda iki secde arasinda mecburi Ka'de / oturus vardir. Iki secde arsinda gene secdeden kalkarken ve giderken tekbir alinir. "Ka'de" ile ilgili ayetler Alu Imran 3/191; Nisa 4/103; Yunus 10/12 "Secdeteyn" den sonra gene Tekbir ile Ikinci Kiyam'a kalkilir / ayaga kalkilir. Ikinci Kiyam'da gene istenirse Kur'an'dan kolaya gelen bir kisim Kiraat edilir. Sonra [Tekbir]] ile [Rüku]] edilir, [Tesbihat]] edilir. Tekbir ile Kiyam edilip, Tekbir ile Secdeteyn'e gidilir, Tesbihat edilir. tekbir ile secdelere gidilip gelinir. Ikinci secde bitince istenirse Kiraat edilir. Vahiy Basyazmani Zeyd bin Sabit, Resulullah Muhammed SS'in bu sirada Kur'an'dan sure okudugunu nakletmektedir. Bu Kiraat yapilsin ya da yapilmasin, çevredekilerin namazin bittigini anlamasi için, önünden kimsenin geçmemesi engelinin kalktigini gösterilmesi için sag ve sola Selam verilir / bu yalnizca "selam" sözcügünden ibarettir. "EsSelamü aleyküm ve rahmetullah" ya da baska bir cümle söylenemez.

Namazin Sartlari

 

Manevi Temizlik (Hadesten Taharet) : Namazdan önce abdest, gerekli hallerde ise gusül abdesti almak.

Maddi Temizlik (Necasetten Taharet) : Namaz kilacak kisinin, bedeninde, üzerindeki elbisede ve namaz kilacagi yerde pislik varsa bunlari temizlemek.

Örtünmek (Setr-i Avret) : Namaz kilacak kisinin vücudunda örtünmesi gereken yerleri örtmesi. (Erkeklerin göbek ile diz kapagi arasini (dizkapagi dahil), Kadinlarin yüz, el ve ayaklardan baska vücudunun her tarafini örtmeleri gerekir)

Kibleye Dönmek (Istikbal-i Kible) : Namazi kibleye dönerek kilmak.

Vakit: Namazlari kendi vakitleri içinde kilmak gerekir. Vakti gelmeden bir namazi kilmak caiz degildir.

Niyet Etmek : Hangi namazi kildigini bilmek ve kalbinde hatirlamaktir. Niyetin dil ile söylenmesi sünnettidir.